Anatomia włosa. Część 2 – budowa włosa właściwego

Zdrowe, błyszczące włosy to dla wielu wciąż nierzeczywiste marzenia. Okazuje się, że 3 na 5 kobiet nie wie, jak skutecznie je zregenerować. Jak mieć piękne włosy? Zbadajmy łodygę i zajrzyjmy pod jej skorupę – dziś przekonamy Cię, że jesteś o włos od wspaniałej fryzury.

Zewnętrzna budowa włosa - naskórek i włos właściwy

Naskórek - warstwa rogowa skóry głowy

Zewnętrzny naskórek (stratum corneum), to ta część skóry głowy, którą widzimy. Składa się z kilku warstw nachodzących na siebie, spłaszczonych, bezjądrowych komórek. Warstwa rogowa ma niejednolitą strukturę, a dokładniej: ułożenie płytek. W niższej warstwie przylegają one do siebie, a w wyższej (zewnętrznej) stają się luźne (by naskórek łatwiej się złuszczał). Wygląd i stan warstwy rogowej jest dla nas bardzo istotny: skóra głowy nie wygląda dobrze, gdy ima się jej łupież, nadmierne przesuszenie, podrażnienia, krostki czy obfite sebum.

Naskórek – płaszcz hydrolipidowy skóry

Nieco przekornie, ale trafnie można powiedzieć, że jest to jeden z ważniejszych płaszczy w naszym życiu. Decyduje o kondycji skóry oraz jest niezwykle istotną barierą, która blokuje wnikanie do naszego organizmu i cebulek włosowych różnorodnych patogennych, niszczących substancji, Płaszcz hydrolipidowy skóry zapobiega też utracie wody z naskórka i zadba o odpowiedni stopień jej nawilżenia.

Płaszcz hydrolipidowy to specyficzna emulsja, która składa się z wydzieliny gruczołów potowych, łoju, oraz dawki lipidów. Ten „naturalny płaszcz skórny” wpływa na utrzymanie odpowiednio kwaśnego pH skóry, które zamyka się w granicy 4,2-5,6. Zakłócenie tej naturalnej bariery ochronnej nie tylko niekorzystnie wpływa na wygląd skóry głowy (łojotok, przesuszenie, łupież itd.), lecz decyduje o wyglądzie włosów i stanie ich cebulek. Zła kondycja warstwy rogowej oraz zakłócony płaszcz hydrolipidowy skóry to początek poważnych problemów z włosami.

Co niszczy płaszcz hydrolipidowy skóry?

• rozjaśnianie
• farbowanie włosów
• nadmierna ekspozycja na słońce i promieniowanie UVA, UVB
• nieodpowiednio dobrane, komedogenne kosmetyki (szampony z SLS, SLES)
• częste suszenie włosów gorącym nawiewem suszarki
• mróz i suche powietrze z grzejników
• dym papierosowy, toksyny z powietrza, smog

Jak dbać o płaszcz hydrolipidowy skóry?

• rób regularnie olejowanie włosów
• używaj delikatnych, naturalnych kosmetyków do włosów
• unikaj komedogennych, syntetycznych składników w szamponach i odżywkach
• oczyszczają skalp: regularnie wykonuj peeling skóry głowy

Włos właściwy – łodyga włosa

Włos właściwy (łodyga) składa się z trzech warstw: rdzeniowej, korowej i powłoczki włosa

Czym „właściwie” jest włos właściwy? To jego „widziany”, wyrastający ze skóry element, czyli dla nas jego najistotniejsza część. To właśnie na wyglądzie łodygi włosa tak bardzo nam zależy. Z tego względu tak intensywnie dbamy o włosy właściwe – staramy się je rozpieszczać odżywkami, balsamami i wszelkimi innymi kosmetykami: wszystko po to, by mieć piękne, mocne i zdrowe włosy.

Łodyga włosa (scapus pili) - budowa

Wspomnieliśmy wcześniej, że łodyga jest tym fragmentem włosa, który wyrasta ponad powierzchnię skóry. Nie jest ona jednak jednolita; składa się z kilku części, a jej wygląd i budowa mają znaczny wpływ na kondycję włosa oraz warunkują sposób jego pielęgnacji

Osłonka zewnętrzna (cuticula) - utworzona jest z bezbarwnych łusek keratyny. Są one niezmiernie ważne: mają znaczny wpływ na kondycję i wygląd włosa, wiele też mówią nam o tym, jak skutecznie pielęgnować pasma. Łuski keratynowe definiują włos: tworzą kryterium jego kondycji nazywany porowatością – im mocniej przylegają do kory włosa, tym gładszy i bardziej lśniący bywa włos. Układają się one wokół niego w szczególny sposób: nachodzą na siebie dachówkowato, trochę jak łuski porastające szyszkę świerku.
Włos posiada przeciętnie od 7 do 10 warstw bezbarwnych łusek. W pielęgnacji włosów istotne jest to, że owe łuski charakteryzują się różną odpornością na działanie czynników zewnętrznych, w tym chemicznych, mechanicznych oraz atmosferycznych.

Cement komórkowy - między kolejnymi nieco zróżnicowanymi łuskami włosa znajduje się tzw. cement komórkowy. Zbudowany jest on z ceramidów, wolnych kwasów tłuszczowych oraz węglowodanów. Cement komórkowy jest osłoną chroniącą wewnętrzne, delikatniejsze łuski keratynowe przed zniszczeniem, zapobiega utracie nawilżenia i chroni całą łodygę przed utratą wody

Kora włosa (cortex) - to skryta zaraz za łuskami, wewnętrzna część łodygi. Ta włóknista struktura stanowi około 80% masy składowej włosów. Pojedyncza komórka kory włosa (makrofibrylla) składa się z kilkuset keratynowych mikrofibrylli, które układają się na wzór długich, splatających się mikroskopijnych łańcuchów.

Między nimi znajduje się przestrzeń wypełniona tzw. keratyną niekierunkową, złożoną z aminokwasów o nieregularnej strukturze, cystyny oraz wolnych grup kwasu glutaminowego. Keratyna niekierunkowa jest hydrofilowa (jej cząsteczki mają zdolność do łączenia się z cząsteczkami wody), dzięki temu utrzymuje ona odpowiedni poziom nawilżenia włosa.

Warstwa korowa włosa odpowiada za sprężystość i odporność włosa na rozciąganie, a obecne w niej ziarna melaniny nadają mu właściwy kolor, od ich stężenia zależy intensywność barwy włosów.

Łańcuchy keratyny kierunkowej połączone są 4 specjalnymi wiązaniami poprzecznymi, niekiedy nazywanymi obrazowo „mostkami”.

• wiązania peptydowe łączą aminokwasy w białko. Często nieopatrznie niszczymy je, przegrzewając włosy suszarką lub prostownicą
• wiązania wodorowe łączą grupy tlenu i wodoru z grup aminowych. Są niezwykle delikatne, ponieważ mogą ulec zerwaniu pod wpływem wody, czyli np. gdy szarpiemy lub mocno pocieramy wilgotne włosy.
• wiązania jonowe (elektrostatyczne) są odpowiedzialne za elektryzowanie się włosów: im mocniej zniszczony włos, tym bardziej się elektryzuje.
• wiązania siarczkowe odpowiadają za kształt włosa i są wrażliwe na działanie reduktorów oraz utleniaczy (trwała ondulacja). Ta właściwość siarczkowych wiązań pozwala przekształcić włos z prostego na kręcony i odwrotnie. Wówczas mostki zmieniają położenie względem sąsiadujących łańcuchów keratyny. Nazywa się to procesem redukcji, czyli zmiękczania keratyny i wykorzystuje np. podczas trwałej ondulacji.

Warstwa rdzeniowa występuje tylko w bardzo grubych włosach. Zbudowana jest z 1–2 ciągów poprzecznie spłaszczonych komórek, które zawierają niewiele ziarenek barwnikowych i nie są tak zrogowaciałe, jak komórki warstwy korowej. Rdzeń włosa często zawiera małe pęcherzyki gazu, które odpowiadają za siwy lub biały kolor włosów.

Jak „właściwie” pielęgnować włos właściwy?

Jak mieć mocne i zdrowe włosy, które zachwycają pięknem i są pełne blasku? Należy przede wszystkim wziąć pod uwagę jego budowę, kondycję oraz wygląd, a zatem:

• zadbać o odpowiednie nawilżenie i oczyszczanie skóry głowy
• pielęgnować włosy zgodnie z ich porowatością, czyli stanem i potrzebami

Keratynowe łuski na powierzchni włosa to doskonałe kryterium oceny ich zdrowia i kondycji. Im mniej przylegają do kory, tym szybciej niszczeje włos i tym bardziej jest on zniszczony.

Pierwszym, niezwykle łatwym, a jednocześnie skutecznym sposobem doskonałej pielęgnacji jest olejowanie włosów. Naturalne olejki potrafią doskonale współgrać z rodzajem, budową i wyglądem włosów. Działają wielowymiarowo i są w stanie:

• oczyścić skórę głowy ze wszelkich zanieczyszczeń, toksyn i sebum
• zabezpieczyć przed przesuszeniem oraz powstrzymać nadmierny łojotok
• zadbać o barierę hydrolipidową skóry głowy
• wzmocnić i poprawić stan wiązań poprzecznych we włosach
• dostarczyć do kory włosa witamin, minerałów i steroli roślinnych oraz cennych kwasów tłuszczowych, aby był mocny, zdrowy i lśniący i wolniej się starzał
• wniknąć między keratynowe łuski i wzmocnić włos oraz zabezpieczyć go przed niekorzystnym działaniem czynników zewnętrznych oraz urazami mechanicznymi
• zadbać o stan włosów po farbowaniu czy ondulacji
• wzmocnić kolor włosów i nadać im blasku oraz sprężystości

Warto wiedzieć również, że cząsteczki olejków wnikają pod skórę głowy i docierają do cebulkę włosów, a tam zapewniają im kompleksową pielęgnację: wzmacniają, pobudzają do pracy, odżywają. Dzięki temu włosy przestają wypadać i szybciej rosną.

Pielęgnacja uwzględniająca zewnętrzną i wewnętrzną budowę włosa jest kluczem do pięknej fryzury i zdrowych, zadbanych włosów, które otrzymują dokładnie to, czego im potrzeba by rosły zdrowe, piękne i mocne.