Historia fryzjerstwa cz.1. Jakie fryzury były modne w starożytności?

Czy zastanawiałaś się kiedyś, jak czesano się w starożytności lub jakie fryzury były modne w Egipcie? Z reguły nie zagłębiamy się w historię fryzjerstwa, ale temat jest ciekawy i warto poświęcić mu chwilę. Zwłaszcza gdy zbliża się karnawał i szukamy inspiracji na uczesanie stylizowane określoną epoką.

Włosy są jednym z tych elementów (w duecie z ubiorem), dzięki którym możemy podkreślić swój styl i zaakcentować osobowość. To dlatego poświęcamy im tak wiele uwagi, pielęgnujemy, olejujemy, stylizujemy.

Tak naprawdę od tysięcy lat ludzie dbali o swoje włosy, ale na przestrzeni wieków robili to na różne sposoby, a modne uczesania się zmieniały.

Początki fryzjerstwa

Strzyżono się praktycznie od początków istnienia ludzkości. Najpierw pozbywano się nadmiaru włosów wyłącznie ze względów praktycznych. Długie włosy były niewygodne i przeszkadzały w codziennym życiu, więc skracano je za pomocą krzemiennego noża lub przypalano.

Daleko jednak tym zabiegom do popularnej dziś velaterapii, czyli celowego opalania włosów płomieniem świecy, aby pozbyć się rozdwojonych końcówek. Trudno w ogóle nazywać te początki sztuką fryzjerską.

Wszystko zmieniło się wraz z pojawieniem się cywilizacji. Kiedy zaczęto lepiej dbać o siebie, zwracano większą uwagę na higienę osobistą i odkryto, czym jest piękno. Właśnie wtedy pielęgnowanie włosów stało się potrzebą człowieka, a z czasem też wyrazem jego indywidualizmu. O początkach fryzjerstwa możemy zatem mówić dopiero w starożytnym Egipcie, Rzymie, czy też Grecji.

Moda na zmiany. O historii fryzur

Wycieczkę po historii fryzjerstwa i modnych uczesaniach najlepiej zacząć od starożytności. To tam pojawiły się pierwsze narzędzia fryzjerskie w kształcie brzytwy lub ostrego sierpa, a także akcesoria typu grzebienie i szpilki do spinania włosów. Mimo podobieństw fryzury w Egipcie, Rzymie albo starożytnej Grecji zdecydowanie się od siebie różniły.

Jakie fryzury były modne w starożytności?

FRYZURY W EGIPCIE

Dla starożytnych Egipcjan bardzo ważny był wygląd. Jak czesano się w Egipcie? Z popkultury znamy gładkie, czarne włosy do ramion ozdobione prostą grzywką, które nosiła Kleopatra. Jednak nie tylko fryzura na Kleopatrę była wówczas modna, choć przez bardzo długi czas stawiano właśnie na gładko uczesane włosy.

Popularne zwłaszcza w Starym Królestwie były też fryzury w kształcie pazia, choć je rzadko uzyskiwano z naturalnych włosów – sięgano po peruki. Niektórzy Egipcjanie decydowali się też na drobne warkoczyki, które pokrywały całą głowę lub były tylko ozdobnym dodatkiem. A niewolnicy pracujący np. przy budowie piramid, golili głowy do gołej skóry z uwagi na bardzo upalny klimat.

Warto zwrócić też uwagę na to, że męskie fryzury w Egipcie niewiele różniły się od tych, które nosiły kobiety. Męska część Egipcjan, zamożniejszych niż ogoleni na łyso niewolnicy, również nosiła długie, czarne, proste włosy.

Ważne były ozdoby – koraliki oraz złociste i kolorowe pyłki. Choć najważniejszy pozostawał kolor. Królowały czarne i ciemnobrązowe pasma. Jak farbowało włosy w Egipcie? Z reguły używano do tego celu odpowiedniej mieszanki henny. Stawiano też na olejowanie włosów, aby były zdrowe i bardzo błyszczące.

Ciekawostką jest, że pielęgnacja i stylizacja włosów w starożytnym Egipcie leżała wyłącznie w obowiązkach niewolnic i nie wykonywano tego samodzielnie.

GRECKIE UCZESANIA

Starożytna Grecja to czas naturalnych kolorów, ale też bardzo wymyślnych fryzur. Fryzjerstwo traktowano wówczas jako formę sztuki. Królowały płaskie fryzury, najczęściej zbierane tuż nad karkiem. W czym zatem przejawiał się artyzm?

Fryzury w Grecji były przede wszystkim misternie zaplatane i mocno ozdabiane różnego rodzaju opaskami, diademami, klamrami. Nigdzie w historii fryzur nie wykorzystywano tak wielu zdobień, jak w Grecji. Liczyła się spójność, którą fryzura musiała tworzyć z całym ubiorem i stylizacją Greka lub Greczynki. Modne fryzury nosiły bowiem nie tylko kobiety, ale również mężczyźni, choć w ich przypadku dużo częściej były to mocno skręcone i krótko przystrzyżone włosy.

Popularne były też włosy zaplatane nieco luźniej w tzw. grecki węzeł lub inne formy koka. Najpopularniejsza grecka fryzura to tzw. lampadion (usytuowany z tyłu głowy kok), który miał bryłą przypominać lampkę oliwną.

To właśnie w Grecji powstała ateńska szkoła fryzjerska, w której po raz pierwszy zaczęto robić z włosów loki. Używano do tego rozgrzanych do czerwoności prętów – ten grecki pierwowzór lokówki nosił nazwą „calamistrum”. Dzięki niemu równie popularne w Grecji stały się loki – opuszczone na ramiona lub częściowo zebrane do góry np. różnego rodzaju opaskami.

Natomiast naturalny kolor włosów podbijano dzięki mieszance odpowiednich ziół, miedzi, soli mineralnych i… trującego ołowiu.

FRYZURY RZYMIAN

Fryzura Rzymian musiała być indywidualnie dopasowana do danej osoby, dlatego na tle Greków i Egipcjan moda rzymska prezentuje się bardzo różnorodnie. Choć da się wyróżnić kilka trendów. Jak czesali się w starożytnym Rzymie?

Na co dzień, zwłaszcza wśród praktycznych kobiet, królowały włosy spięte z tyłu głowy w ciasnego koka przypominającego ślimaka. Czasami przed spięciem włosów zaplatano je w cienkie warkoczyki, z których następnie tworzono upięcie. Podobnie praktyczne fryzury można było zauważyć wśród mężczyzn, którzy lubili krótkie i mało skomplikowane uczesania.

Największy rozkwit fryzjerstwa w Rzymie nastąpił w okresie świetności Cesarstwa Rzymskiego, kiedy modne stały się uczesania przypominające spektakularne budowle. Nie jeden architekt mógłby pozazdrościć umiejętności starożytnym, rzymskim fryzjerom. Misternie upięte koki o imponujących rozmiarach były wykonane bardzo precyzyjne, a przy tym nie traciły nic z naturalności.

Włosy Rzymian praktycznie rzadko pozostawały bez ozdób. Królowały zwłaszcza te wykonane z brązu, złota oraz srebra, ale również klamry z kości słoniowej.

Fryzury w starożytnym Rzymie, podobnie jak w Grecji, były tworzone głównie przez niewolnice. Kobiety, które zajmowały się układaniem i końcowym dopieszczaniem rzymskich fryzur nosiły nazwę „kupasis” (zarostem zajmowała się inna grupa, tzw. tonsores). Pracowały zazwyczaj w termach, ale również domach prywatnych.

Włosy Rzymianek w przeważającej większości były jasne. Rozjaśniano je i farbowano na blond niekoniecznie tylko bezpiecznymi metodami.

Włosy w starożytności a dzisiejsze fryzury

Fryzjerstwo w starożytności rozwijało się bardzo szybko. To czas, w którym można doszukiwać się początków wielu popularnych dziś fryzur. Wiele z uczesań, które noszono w starożytnej Grecji, Rzymie lub Egipcie, nosimy także dzisiaj, choć często w unowocześnionych wersjach. Podobieństw jest wiele. Tak samo uważnie dbamy o nasze włosy i upiększamy je. Podobnie jak starożytni sięgamy po olejki do włosów, aby wypielęgnować je, nadać im blask i ochronić np. przed słońcem. Inspiracji starożytności można więc doszukiwać się nie tylko we fryzurach.